بررسی عوامل شکل گیری و پیدایش گفتمان اصلاح طلبی و اصول گرایی در جمهوری اسلامی ایران.

این پژوهش با هدف بررسی عوامل شکل گیری و پیدایش گفتمان اصلاح طلبی و اصول گرایی در جمهوری اسلامی ایران به تجزیه و تحلیل برخی از متون خبری مطبوعات ایران با استفاده از تحلیل انتقادی گفتمان رویکرد نورمن فرکلاف پرداخته است. به همین دلیل در ابتدا به طور اجمالی به پیشینه پژوهش و رویکردهای مختلف علمی و پژوهشی حوزه‏ی مسائل ایران معاصر که از زوایای‏ متفاوتی به این مسئله نگریسته‏اند می‏پردازیم. سپس با توضیح مشخصه‏های مختلف گفتمان و قلمروهای متناظر با آن‏ در رویکردهای مختلف تحلیل گفتمان به شرح و بسط چارچوب نظری فرکلاف خواهیم پرداخت. لازم به ذکر است تحلیل گفتمان انتقادی سیر تکوینی از تحلیل گفتمان در مطالعات زبان‏شناختی است. این سیر تکاملی از سطح توصیف صرف داده‏های زبانی فراتر رفته و فرآیندهای ایدئولوژیک و بافت‏های موقعیتی و بینامتنی موثر بر شکل‏گیری گفتمان را در کانون توجه خود قرار می‏دهد. بر همین اساس در فصلی مجزا به عوامل تاریخی موثر بر پیدایش گفتمان‏های دوگانه اصلاح طلبی و اصول گرای توجه شده و روند پیدایش جریان های راست و چپ پیش از انتخابات دوم خرداد بررسی می‏گردد. رقابت‏های انتخاباتی و پیدایش و تطوّر گفتمان‏های اصلاح طلبی و اصول‏‎گرایی در دوم خرداد موضوع فصلی دیگر از این تحقیق است که به توضیح تحولات ماههای پیش از انتخابات و متون تولید شده در این دوران می‏پردازد. همانطور که می‏دانیم رویکرد فرکلاف رابطه‏ای سه جانبه بین عناصر تشکیل دهنده متن وتعاملِ آن با دو فرآیند تولید و تفسیر از یک سو و شرایطِ اجتماعی تولید و شرایطِ اجتماعی تفسیر از سوی دیگر بر قرار می‏کند. این مسئله باعث می‏گردد که تحلیل به سطح بنیادی تری حرکت کرده و علاوه بر توصیف و تفسیر، سطح تبیین را نیز شامل شود. مبتنی بر همین رویکرد در فصل چهارم به توصیف زبان‏شناختی سه حادثه‏ی (قتل‏های زنجیره‏ای، مسئله هسته‏ای و حوادث پس از کوی دانشگاه) به عنوان گره‏گاه‏های تعاملی پرداخته شده است. در فصل آخر نیز دو مرحله‏ی تفسیر و تبیین متون انجام خواهد شد، تا هرچه بیشتر آشکار گردد که متون تولید شده توسط دو گفتمانِ اصلاح‏طلبی و اصول‏گرایی، که در بخش توصیف مورد بررسی قرار گرفتند، از کدامین گفتمان‏ها و جریانات فکریِ موجود در جامعه‏ تأثیر پذیرفته‏ و چگونه بر آن‏ها تأثیر گذاشته‏اند. که بخش تبیین را می‏توان به عنوان نتیجه‏گیری بحث در نظر گرفت.